MUHARREM İNCE HAİN-BÖLÜCÜ MÜ?

Muharrem İnce gerçekten oyları bölüyor mu? 50+1 sisteminde oyların bölünmediğini Muharrem İnce konuşmalarında defalarca anlattı. Kamuoyunda oluşturulan algı sebebiyle ise Muharrem İnce sanki sarayın işine yarayan bir hareket başlatmış gibi suçlandı. Bırakın Cumhurbaşkanlığı seçimini, mecliste bile Ak Parti’nin vekil kaybetmesine yol açacak bir hareket başlattı aslında. Mecliste neden AK Partiye zarar vereceğine geçmeden önce Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde neden CHP oylarını bölmediğini anlatalım. Diyelim ki AKP, CHP, İYİ, HDP, SP, VP, 2018’de olduğu gibi aday çıkardılar. Bir de üzerine Muharrem İnce, Babacan ve Davutoğlu da kendi partilerinin adayı oldu. Yani 9 aday ile seçimlere gidildi. Bu aday sayısı katılımı ve çeşitliliği arttıracağı için seçmen hareketlerine çok yansıyacaktır. Katılım arttığı gibi parti ve cumhurbaşkanı tercihlerinde de farklılıklar oluşturacaktır. Basit bir örnek ile şöyle anlatalım. Meral Akşener yüzde 7 oy alırken partisi yüzde 10 aldı. Bunun gibi birçok örneği, daha çok adayın olduğu yerde görmemiz muhtemel. Fakat CHP seçmeninin 1994’de yaşadığı bir travma var. DSP, SHP ve CHP yerel seçimlerde kapışırken aradan Erdoğan sıyrılıp belediye başkanı olmuştu. İşte bunu baz alarak, “bölünürsek onlara yarar” mantığında bakıyorlar. Bu düşüncede olmak sistemi bilmeyenlerin düştüğü bir hatadır. CHP adına sosyal medyada askerlik yapanların da bu korkuyu diri tutmak gibi bir niyeti var. Fakat bu düpedüz bir yalandır. Belediye başkanlıklarında seçim sonucunda en çok oyu alan kişi kazanırken, Cumhurbaşkanlığı seçiminde adayın yüzde 50,01 alması gerekmektedir. Yani, şöyle örneklendirmek gerekirse.       Bu tabloda yüzde 50’yi geçen olmadığı için seçim 2. Tura kalır. Yani Erdoğan en çok oyu aldığı için seçim kazanmış olmaz. 2. Tura ise en çok oyu alan ilk 2 aday girer. Yani, Erdoğan ve CHP adayı. 2. Turda başka aday yarışamadığı için doğal ittifakların dışında seçim ittifakları devreye girer. Eğer bu tabloda yüzde 5 alan İnce kendine oy verenlere 2. Turda Erdoğan’a oy verin derse işte o zaman İnce Erdoğan’a çalışıyor denir. Bunun da olmayacağını hemen hemen tüm partilerin seçmenleri bildiğine göre İnce için CHP oylarını bölüyor söylemi kocaman bir yalandan ibarettir. Cumhurbaşkanlığı için uygulanan sistemi belediye örneği ile veren her gazeteci, kişi, partili bunu biliyor olmasına rağmen vatandaşı yanlış yönlendirerek tam anlamıyla “trol lük” yapmış oluyor.   Bunu anlatınca düzgünce anlayan kişiler ise cevap bulamadıklarında, mecliste CHP güçsüz kalacak AKP meclisi de ele geçirecek yaygarasına başlıyorlar. Mecliste zaten şu an CHP etkinliğini kaybetmiş durumdadır. MHP ve AKP vekil sayısı mecliste tam bir hakimiyete zaten ulaşmış durumda. Mesela, Anayasa değişikliği teklif etmek için 330 vekil sayısı gerekmekte fakat tüm muhalif partiler birleşse 250 olmuyor. Dolayısıyla Ak Parti ve MHP birleştiğinde mecliste diğer partilerin yaptırım uygulayacak hiçbir gücü kalmıyor. Muharrem İnce CHP oylarını bölüp vekil sayısını düşürse de bir değişiklik olmayacak. Muhalifler, mecliste yapamadıklarını daha az sayı ile yine yapamayacaklar. Fakat burada Muharrem İnce’yi oyları bölmekle suçlamak yerine destekleseler ve AK Parti’den MHP’den oy taşıması için bir farklı politika izleseler, anayasa değişikliğini referanduma götürecek çoğunluğa ulaşmaya çok yaklaşabilirler. Bunu bilmelerine rağmen Muharrem İnce’yi yalan-yanlış bilgiler ile suçlamaları, ‘CHP acaba Ak Parti’nin iktidarda mı kalmasını istiyor?’ Diye, şüphe oluşturuyor. Muharrem İnce’nin parti kurup seçimlere girmesi, AK Parti’nin ekmeğine yağ sürmeyi bırakın, AK Partinin belki de meclis çoğunluğunu kaybetmesine yol açacak. Buna rağmen farklı söylemler geliştiren CHP yönetimini şaşkınlıkla izliyorum. Gelelim Muharrem İnce’nin AK Parti’nin meclis çoğunluğunu nasıl düşüreceğine. Bunu anlamak için öncelikle D’hondt sisteminin ne olduğunu bilmemiz gerekir. Bu sistem ülkemizde ve birçok ülkede kullanılan, oy sayısına düşen milletvekili sayısını hesaplamak için uygulanmaktadır.   Yanda gördüğünüz tabloda kabaca vekillerin nasıl belirlendiği anlatılıyor. Sarı ile boyanan hücreler vekili temsil ediyor. Sistem şu şekilde işliyor. 1. Sıra vekilinin hangi partiye verileceğini belirlemek için en yüksek oyu alan partiye bakılır. O partiye 1. Sıra vekili verilir ve oyu 2’ye bölünür. Sonra 2. Sıra vekili için en yüksek oy aranır ve o sayıda bulununca 2’ye bölünür. Bu şekilde her sıra vekil için o oy 2’ye bölünerek vekil sayısı bitene kadar hesaplanır. Bu yukarıdaki veriler yuvarlanmış halleriyle Edirne seçim sonuçlarına çok yakındır. Sadece örneklendirme amaçlıdır. Şimdi bu bilgiler ve sistem ışığında 2018 seçim verilerini kullanarak İstanbul 3. Bölgede Muharrem İnce milletvekili sayılarına nasıl etki eder diye bir hesaplama yapalım. 2 farklı senaryo ile Muharrem İnce oyları bölüyor AK Parti’nin ekmeğine yağ mı sürüyor yoksa ayağını mı kaydırıyor diye bakalım. İlk senaryoda Muharrem İnce iyi bir oy ile Türkiye genelinde yüzde 14 alsın. İstanbul Türkiye’nin aynısıdır diyerek 3. Bölge oranlarını da buna göre güncelleyelim. Fakat unutmayalım ki bu veriler Deva ve Gelecek partilerinin de AK Parti oylarından alacağını hiç hesaba katmadan yapılmıştır.   Muharrem İnce’nin partilerden alacağı oylar tamamen tahmine dayalıdır. Gerçekleşmesini muhtemel gördüğüm oranlarda hesapladığımda yüzde 14 gibi bir oy almış olacaktır ki bu yeni kurulan bir parti için çok iyidir. Bu oyları aldığında yukarıda gördüğümüz sistemde oyları her vekil verdikten sonra 2’ye bölerek gelince 35 vekil sayısı inanılmaz bir değişime uğruyor. İstanbul 3. Bölgede 35 vekil çıkmakta ve vekil dağılımı tabloda 2018 sütununda gösterilmekte. Yandaki sütunda ise Muharrem İnce’nin partisinin yüzde 14 almasıyla yeniden hesaplanan vekil sayıları yer alıyor. Bu tabloya göre Muharrem İnce parti kurup seçimlerde iyi bir oy alırsa, AK Parti mecliste ciddi sandalye kaybeder. Hatta ittifaklar bazında daha da ciddi darbe yemiş olur.   “ Yüzde 5 bile alamaz” diyenler olduğunu düşünerek, aynı tabloyu yüzde 5 aldığını varsayarak da yapalım. Bu tablodaki veriler ışığında ise İnce’nin partisi baraj altı kalır ve hiç vekil sokamaz meclise. Yine bu veriler tahminen İnce’nin alacağı oylar olarak düşünülmüştür. Hangi partiden kaç alacağını elimizde kesin anket sonuçları olmadan hesapladığımızı unutmayalım. Bu verilerin değişkenliği farklı senaryolar doğurur.  Peki, bu veriler ile İstanbul 3. Bölge vekil dağılımı nasıl olurdu? Yine AK Partiye yarar diye düşünenler aynı D’hondt hesaplamasını yapabilirler. Yapılan hesapta çıkan vekil dağılımı belki bu sefer 330 vekil ile mecliste etkin olmaya olanak sağlamaz ama kesinlikle AK Partiye darbe vurur. Hala bu tabloda bile ittifaklar arasında millet ittifakı daha karlı durumda oluyor. Peki, bunca bilimsel veriye göre ısrarla Muharrem İnce’nin oyları böldüğünü ve Ak Parti için çalıştığını söylemenin nasıl bir sebebi olabilir? Bunu anlamlandırmak için artık komplocu düşünceler ile kimin, kimin adamı olduğu üzerine tartışmaların başlaması gerekir.   Yazımızı burada sonlandırırken, altta tablolar ile yüzde 5 ve yüzde 14 alma ihtimallerinin verilerini bütünlük içerisinde sunuyorum. Bu verileri siz de D’hondt hesaplaması ile çıkarabilirsiniz. Uzun bir işlem olduğu için veriler formülleştirerek hesaplanmıştır. Eğer hata bulursanız zaten çok etki etmeyecektir ama lütfen yorum olarak bırakınız. Her iki ihtimalin tüm verileri şöyledir: